Eerste test Yamaha Y-AMT: Openbaring

“Automaat rijden? Dat is niets voor mij! Laat mij maar ouderwets ontkoppelen en schakelen met de voet. Zoveel te minder elektronica, zoveel te beter.” Het zijn veelgehoorde stellingen van meestal oudere motorrijders. Bang voor vernieuwing? Het niet los kunnen laten van wat ze gewoon zijn? Na het rijden met Yamaha’s Y-AMT-systeem zouden die mensen weleens anders kunnen praten.

Modeverschijnsel?

Automaten voor motoren zijn behoorlijk in de mode momenteel. Honda gebruikt al sinds 2009(!) haar gekende DCT-automaten met dubbele koppeling op verscheidene modellen, Kawasaki heeft niet alleen hybride motorfietsen, maar die zijn ook nog eens uitgerust met een automaat, BMW heeft pas haar ASA-systeem onthuld, net zoals KTM met AMT, en nu is daar ook Yamaha met een Automated Manual Transmission. Het grote verschil in de systemen is dat Honda twee koppelingen gebruikt en al de rest eentje. De basiswerking van zowel de Kawasaki, BMW, KTM als Yamaha-automaat zijn vrijwel hetzelfde. Als alle systemen op de markt zijn, zullen we een gedetailleerde vergelijking kunnen maken, maar we gaan hier verder in op Y-AMT.

N-1-2-3-4-5-6

Een koppelingshendel en versnellingspook aan de linkervoet worden overbodig en zijn er dus niet meer. Schakelen doe je met een wipschakelaar aan de linkerhand. Opschakelen gebeurt met de wijsvinger, afschakelen met de duim. Door de wipwerking van de schakelaar kun je ook kiezen om zowel op als af te schakelen met de wijsvinger. Beide manieren werken fijn. Belangrijk om te melden is de andere lay-out van de versnellingsbak, waarbij neutraal niet meer tussen versnelling 1 en 2 zit, maar helemaal onderaan. Daardoor krijg je een – in dit geval – logischere bediening: N-1-2-3-4-5-6.

Volledige automaat

Nóg belangrijker om te melden is dat je Y-AMT ook alle werk kunt laten doen en dus volledig automatisch kunt rijden. Aan de rechterhand is er een knop AT/MT, waarmee je eenvoudig wisselt tussen automatisch of manueel schakelen. Daarbij is er ook een ‘Mode’-knop die je in de automatische modus laat wisselen tussen D en D+. Een normale rij/schakelmodus en een sportievere variant waarbij hogere toeren worden opgezocht en de bak sneller terugschakelt. D en S lijken ons makkelijker qua naamgeving, maar goed, misschien komt er later nog een sportievere S-instelling.

Natuurlijke manier van automatisch schakelen

Yamaha heeft ons uitgenodigd in Catalonië, Spanje om vooral de sportiviteit van het systeem te testen. De voorlopig enige motor waarop je Y-AMT kunt krijgen, is de MT-09, dus dan zullen we het daarmee moeten doen zeker. Wat een straf… Omdat we met veel verschillende motoren rijden, hebben we nauwelijks tijd nodig om ons aan Y-AMT aan te passen. Je zet hem in de automatische stand en je moet enkel gas geven en remmen. Kinderspel. In tegenstelling tot de DCT van Honda, die zeer snel opschakelt in de D-stand, doet Y-AMT dat beter. De schakelmomenten zijn veel logischer en natuurlijker geprogrammeerd. Je hoort en voelt ook hoe het mechanisme werkt. Een razendsnel klikgeluid met een minimale schok, alsof je quickshift op een hele soepele manier.

Veel testwerk = knap systeem

Eenmaal uit de stad schakelen we over naar D+. De MT-09 blijft nu langer in dezelfde versnelling en schakelt bij hogere toerentallen op. Niet als je traag rijdt, dan blijven de schakelmomenten op een natuurlijke manier verlopen. Maar ga je gas geven en sportiever rijden, weet ook nu Y-AMT wanneer er geschakeld moet worden. Er moet ontzettend veel testwerk en input gebeurd zijn om dit systeem zo goed op punt te krijgen. Terugschakelen tot de juiste versnelling voor de bocht, hoog in toeren blijven hangen in dezelfde versnelling als je vol in een lange doordraaier zit, op de juiste momenten opschakelen zonder het onderste uit de kan te halen… Hij doet het allemaal en het werkt fantastisch.

Sneller terugschakelen

De enige opmerking die we kunnen maken, is dat Y-AMT in de automatische stand niet voldoende snel terugschakelt. Bijvoorbeeld: je rijdt in zesde versnelling achter een auto en wil die inhalen. Op dat moment open je het gas, schakel je liefst terug naar vijf of zelfs vier en steek je de auto voorbij. Y-AMT blijft dan in zes hangen. Uiteraard kun je altijd manueel afschakelen met je linkerhand. Maar er is ook een andere manier. Tijdens de test hebben we een trucje gevonden waardoor Y-AMT het ook automatisch kan. Je moet namelijk heel agressief het gas openen en dan schakelt hij wel een of twee versnellingen terug.

Soepeler en minder agressief

Hét grote plezier van het systeem zit hem toch in het manueel schakelen. Vooral op de talrijke bergwegen is het een nieuw soort van genot om je linkerhand al het schakelwerk te laten doen in plaats van je linkervoet. Het grote verschil is te merken in de snelheid van uitvoering. Ja, een quickshifter schakelt bijna even snel, maar de beweging die jij met je voet maakt, duurt langer dan met je duim of wijsvinger. Bovendien verloopt het schakelen veel soepeler en minder agressief. Zo kun je probleemloos een versnelling lager gaan als je vol op hellingshoek ligt in een scherpe bocht. De MT-09 geeft dan geen kick en je kunt sneller uitaccelereren.

Spelen en zingen

Schakelen wordt met Y-AMT meer spelen dan iets anders. Je kunt de motor zelfs laten zingen, door heel snel (en nutteloos) op- en af te schakelen. Iedere vernellingswissel is perfect, ook van één naar twee en omgekeerd. Hou bij het afremmen en dus afschakelen wel rekening met minder motorrem. Die is er nog wel, maar is lang niet zo groot als bij een normale versnellingsbak. Vind je het trouwens niet zo aangenaam om je stuur vast te houden met slechts drie vingers aan de linkerhand, omdat je duim en wijsvinger aan het schakelen zijn, dan kun je er ook voor kiezen om al het schakelwerk met enkel de wijsvinger te doen. Dat werkt net zo fijn en net zo snel, en je hebt dan een vinger meer aan de stuurhendel.

Conclusie

Y-AMT is een zoveelste techniek om automatisch te schakelen op een motorfiets. Het is ook een manier om de drempel om te leren motorrijden kleiner te maken. Gas geven en remmen in de automatische stand, dat kan iedereen. Dus ook iedereen die met een scooter of elektrisch rijdt en wil overstappen naar een motor. Ook iedereen die een niet meer bruikbare linkervoet heeft, of geen knijpbeweging kan maken met zijn linkerhand, of… Er zijn talrijke scenario’s waarin Y-AMT zijn nut bewijst. Daarnaast is het bijzonder fijne, relatief eenvoudige en ook nog een goedkope techniek die je optioneel op je MT-09 kunt bestellen. Er wordt slechts 500 euro extra gevraagd én daarbij krijg je ook nog eens een smart key-systeem. Dat andere Yamaha’s met Y-AMT snel zullen volgen, is vanzelfsprekend. Dat wij zo positief verrast zijn van het systeem, is minder vanzelfsprekend. Het werkt echt geweldig en je moet het zeker een keer proberen, ook al vind je er helemaal niets aan. Sterker nog, behoor jij tot die klassieke, ouderwetse groep rijders die niets moet weten van (semi-)automatisch rijden, probeer het dan zéker een keer.

Foto’s: ANT Productions

Kledij Gijs